System ADAMS
System ADAMS, to elektroniczna baza pobytowa zawodników. W dzisiejszych czasach jest to ważne narzędzie do walki z dopingiem w sporcie. Zawodnicy samodzielnie lub poprzez Polski Związek podają niezbędne informacje do systemu, do którego ma dostęp kontrola antydopingowa i na bieżąco może monitorować gdzie według zgłoszenia będą oni przebywać. W swojej dyscyplinie nie znam nikogo, kto na międzynarodowym poziomie nie musiałby zgłaszać swoich danych pobytowych. W przypadku innych sportów obowiązuje ta sama zasada.
W systemie ADAMS najpóźniej na dwa miesiące przed zawodami międzynarodowymi należy zgłosić m.in następujące informacje: adres gdzie nocujemy, informację o godzinie treningu oraz adresie miejsca treningu, zawodach poprzedzających główny start oraz adres zawodów. Ponadto zawodnik jest zobowiązany do podania jednej godziny w ciągu doby kiedy na pewno będzie dostępny dla kontroli antydopingowej pod wskazanym adresem.
Jest jednak grupa zawodników, którzy w systemie ADAMS są zobowiązani podawać niezbędne informacje przez cały rok. Zazwyczaj są oni wybierani przez międzynarodowe federacje, ale również własną listę zawodników tworzy Polska Agencja Antydopingowa. Wykaz listy osób objętych tym obowiązkiem znajduje się na stronie internetowej POLADY.
W “ADAMSIE” znajdziemy również wykaz swoich badań antydopingowych z informacją zwrotną o pozytywnym lub negatywnym wyniku.
Co się dzieje jeśli kontrola antydopingowa przyjeżdża pod wskazany adres i nie zastaje zawodnika?
Jeśli taka sytuacja się zdarza w czasie tzw. slotu, czyli wyżej wspomnianej godziny kiedy musimy być pod wskazanym adresem, to zawodnik otrzymuje powiadomienie o żółtej kartce. W przypadku otrzymania trzech takich kartek, zawodnik jest zawieszany, z tego co się orientuję na 2. lata. Natomiast w przypadku złamania przepisów antydopingowych z artykułu, który mówi o wykryciu substancji zabronionej kara wynosi zazwyczaj 4. lata. Zazwyczaj, ponieważ przy niektórych substancjach obowiązuje mniejsza kara.
Gdzie i kiedy odbywają się kontrole antydopingowe?
Przede wszystkim należy wspomnieć, że kontrole są niezapowiedziane. Mogą się one odbyć właściwie wszędzie. Na zawodach, na obozie, w domu, ale również na wakacjach. Jeśli zawodnik jest zgłoszony w systemie ADAMS może liczyć się z tym, że kontrola odwiedzi go w domu czy na wakacjach a nie tylko na zawodach.
Jak przebiega kontrola antydopingowa?
Gdy do naszych drzwi zapuka kontroler, przekazuje nam do podpisania wezwanie na badanie antydopingowe. Nie ma możliwości odmówienia tego badania, a przynajmniej nie spotkałem się z takim przypadkiem. Po uzupełnieniu wszelkich formalności następuje badanie gdzie w obecności kontrolującego oddajemy mocz do kubeczka. Następnie go przelewamy do właściwych próbek A i B. Próbka A jest przekazana do badania, natomiast próbka B może służyć sportowcowi jako obrona gdyby okazało się, że w pierwszej próbce zostały wykryte substancje zabronione. W tej sytuacji można się odwołać i zostaje wykonane kolejne badanie na drugiej próbce. Warto dodać, że próbki pobrane podczas Igrzysk Olimpijskich mogą być ponownie badane przez okres 10. lat od zakończenia zawodów. Oprócz moczu podczas badania pobierana jest często też krew. Pobrany i zabezpieczony materiał kontrolujący dostarczają do laboratorium gdzie jest on poddawany analizie.
Gdy sportowiec nie złamał przepisów antydopingowych, to szczegółowych wyników badania nie otrzymuje. Po zalogowaniu się na swoje konto w systemie ADAMS ma tylko informacje o badaniu oraz czy wynik badania jest pozytywny czy negatywny. W przypadku gdy u zawodnika zostają wykryte substancje zabronione, to taką informację otrzymują zazwyczaj zawodnik oraz Polski Związek Sportowy ze wskazaną nazwą substancji oraz ewentualnych normach i wartości o jakie zostały one przekroczone.
Jak często sportowcy są poddawani kontroli zależy od kilku czynników
Dyscypliny Sportu
Są sporty, które nazwijmy to są w grupie ryzyka przez to ilość badań jest większa niż w stosunku do innych sportów. Według raportu rocznego POLADY – Polskiej Agencji Antydopingowej w roku 2019 w Polsce zostało wykonanych 227. badań antydopingowych na zawodnikach podnoszenia ciężarów. Dla przykładu w tenisie tych badan było 27.
Poziomu sportowego zawodnika
Reprezentanci Polski, którzy występują na zawodach międzynarodowych przechodzą rocznie znacznie więcej kontroli antydopingowych niż np. zawodnik, który startuje 2-3 krotnie na zawodach rangi krajowej. Jest to związane również z tym, że reprezentantów Polski oprócz Polskiej Agencji Antydopingowej kontrolują również agencje z innych krajów, ponieważ zawodnicy są zgłoszeni w wyżej opisanym systemie ADAMS.
Ilości startów w roku
W przypadku gdy zawodnik startuje w ciągu danego roku na mistrzostwa Polski, mistrzostwach Europy i Świata, dodatkowo na innych turniejach czy krajowych ligach, to może się liczyć z ogromną liczbą badań. Dodatkowo sportowcy przygotowujący się do najważniejszych zawodów trenują w Centralnych Ośrodkach Sportu. Są oficjalnie zgłoszeni jako osoby, które przebywają na zgrupowaniu kadry i kontrola antydopingowa w każdym momencie może przyjechać i ich zbadać.
Panujący stereotyp, że “najlepsi muszą być na bombie, bo inaczej się nie da” pozostawiam do przemyśleń.